Το κτήριο του «Παλαιού Δημαρχείου» στο Χαϊδάρι, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Κουμουνδούρου 5 και Νικομηδείας, στην περιοχή του Προφήτη Ηλία, κοντά στην Ιερά οδό.
Το κτήριο κατασκευάστηκε το 1933-1934, από τον Γερμανό Όττο Χέρτσφλερ, τον οποίο είχαν εγκαταστήσει οι Γερμανοί ως κατάσκοπο και τους ενημέρωνε για τα δρώμενα στην Ελλάδα, πριν από τη Γερμανική κατοχή. Μετά τον πόλεμο, ο Χέρτσφλερ κατηγορήθηκε ως εγκληματίας πολέμου και εξαφανίστηκε χωρίς να διεκδικήσει το ακίνητο, το οποίο και κατασχέθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο. Έκτοτε στο κτήριο στεγάστηκε το Δημοτικό Σχολείο έως το 1956. Στην συνέχεια μεταφέρθηκε εκεί η Αστυνομία, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1964. Το 1965, το κτήριο παραχωρήθηκε στο Δήμο Χαϊδαρίου από το Υπουργείο Οικονομικών, με το υπ’ αριθμόν 45076/25-6-65 Πωλητήριο. Από το 1964, μετά από πρωτοβουλία του τότε Δημάρχου Δημήτρη Γιαχνή, στο κτήριο στεγάστηκε το Δημαρχείο της πόλης, μέχρι το 1978. Στη συνέχεια, το κτήριο λειτούργησε σαν Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου μέχρι το έτος 2005. Από το 2005 το κτήριο, όχι τυχαία, κλειδώθηκε και εγκαταλείφτηκε.
Τον Ιανουάριο του 2012, το Δίκτυο Αλληλεγγύης της πόλης του Χαϊδαρίου, «ΙΣΤΟΣ», άνοιξε το κτήριο του Παλαιού Δημαρχείου, ξανά, στους πολίτες και λειτούργησε σαν αυτοδιαχειριζόμενος ελεύθερος κοινωνικός χώρος με συνέλευση μέχρι το 2017.
Από το 2017 έως το Δεκέμβρη του 2023 το κτήριο χρησιμοποιήθηκε περιστασιακά από αυτόνομες ομάδες, χωρίς συλλογική διαχείριση.
Το Δεκέμβρη του 2023 συγκροτείται η νέα συνέλευση «Αλλότρια, κατάληψη παλιού δημαρχείου» από κατοίκους της πόλης και των Δυτικών ευρύτερα και ανακαταλαμβάνει το κτήριο με σκοπό το άνοιγμα του ξανά στην πόλη, τη αυτοδιαχείριση και συντήρηση του, την υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του κτηρίου και του περιβάλλοντος χώρου και την επανανοηματοδότηση του ως συλλογικό πολιτικό χώρο ζύμωσης, δράσης και αντίστασης.
Ιστορική τεκμηρίωση:
Α) «Το μάτι του εχθρού παρακολουθεί άγρυπνα. Φαίνεται όμως ότι είναι αρκετά ενήμεροι της εδώ κατάστασης, γιατί είχαν από χρόνια τον κατάσκοπό τους στην πόλη μας (σ.σ. το Χαϊδάρι). Συγκεκριμένα γύρω στα ’33-’34 ο Γερμανός Όττο Χέρτσφλερ έκτισε το Παλιό Δημαρχείο (σ.σ. ως οικία) και εγκαταστάθηκε σε αυτό. Είχε εγκαταστήσει ασύρματο στο πηγάδι του Κήπου. Τώρα οι Γερμανοί τον διόρισαν δ/ντή της λείας του Πολέμου με έδρα τον Πειραιά…»
«Με βάση τις πληροφορίες του Δημ. Γιαχνή (σ.σ. από τους πρώτους κάτοικους του Χαϊδαρίου που διατέλεσε δύο φορές δήμαρχος της πόλης και εκλέχτηκε βουλευτής με την ΕΔΑ το 1956) ο Όττο, επειδή κατηγορήθηκε ως εγκληματίας πολέμου μετά την Κατοχή εξαφανίστηκε χωρίς να τολμήσει να ζητήσει ούτε την περιουσία του, όταν το ’59 – ’60 η Ελλην. Κυβέρνηση έδωσε αυτή τη δυνατότητα. Έτσι στο σπίτι του στεγάστηκε το Δημ.Σχολείο ως το ’56, στη συνέχεια η Αστυνομία που μεταφέρθηκε από το Δαφνί και τέλος από το ’64 με πρωτοβουλία του νεοκλεγέντος τότε Δημάρχου Δημ.Γιαχνή στεγάστηκαν εκεί οι υπηρεσίες του Δήμου…»
ΠΗΓΗ: π.Γιώργος Φραγκιαδάκης, «ΜΝΗΜΕΣ Νέα Φώκαια – Χαϊδάρι», 1982, έκδοση Ενορίας Κοιμήσεως Θεοτόκου
Β) « Ένα άλλο σημείο της πόλης το οποίο συνδέεται με την περίοδο του πολέμου και της Κατοχής είναι το κτήριο του παλαιού δημαρχείου στην οδό Κουμουνδούρου. To κτήριο ανήκε σε Γερμανό κατάσκοπο και μετά την απελευθέρωση κατασχέθηκε από το ελληνικό Δημόσιο…»
ΠΗΓΗ: «Δήμος Χαϊδαρίου – Ιστορική Αναδρομή», 2006, έκδοση Δήμου Χαϊδαρίου, σελ. 47 και στον ιστότοπο του Δήμου http://www.haidari.gr/Default.aspx?tabid=221&language=en-US
Γ) «Οι Γερμανοί προετοίμαζαν μεθοδικά και από καιρό, στρατιωτικά και πολιτικά την επίθεσή τους στην Ελλάδα. Στο Χαϊδάρι είχαν εγκαταστήσει, πριν την έναρξη του πολέμου, έναν Γερμανό κατάσκοπο, ο οποίος είχε αγοράσει γη, είχε κτίσει κατοικία και επικοινωνούσε με τη Γερμανία μέσω ασυρμάτου. Το όνομά τους ήταν Όττο Χέρτσφλερ και κατοικούσε επί της σημερινής οδού Κουμουνδούρου 22, στο ύψωμα. Οι Γερμανοί στη διάρκεια της Κατοχής τον διόρισαν διευθυντή της πολεμικής λείας. Ο Όττο Χέρτσφλερ επέζησε στο πόλεμο αλλά δεν διανοήθηκε να ζητήσει το σπίτι του μετά την Κατοχή. Στα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου 16/11/1945 αρ.πρακτικού καταγράφεται ότι το οίκημα Όττο «αποφασίστηκε όπως σχηματισθή επιτροπή εκ των κατοίκων της κοινότητος (σ.σ. τότε το Χαϊδάρι ήταν ακόμα κοινότητα) και με υπόμνημα να απευθυνθούν στο Υπουργείο Οικονομικών και Εσωτερικών.
Στο κτίριο αυτό στεγάστηκαν, αμέσως μετά την παραχώρηση τού κτίσματος στο δημόσιο (σ.σ. ο συγγραφέας δεν γνώρισε με ποιο αντάλλαγμα και όρους) στο Δήμο το έτος 1965, το Δημοτικό Σχολείο (έως το 1956), η Αστυνομία (έως το 1964) και το Δημαρχείο Χαϊδαρίου (έως το 1978). Στη συνέχεια λειτούργησε εκεί το τμήμα εικαστικών του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου (σ.σ. έως το Δεκέμβριο του 2005).
Το κτίριο…. Φέρει το όνομα του Δημάρχου Χαϊδαρίου και βουλευτή της ΕΔΑ, Δημήτρη Γιαχνή…»
ΠΗΓΗ: Κώστας Φωτεινάκης, «Χαϊδάρι – Τόπος και Άνθρωποι», 2007, προσανατολισμοί/ e–trust.
Δ) Εκτός των ανωτέρω βιβλιογραφικών πηγών, υπάρχουν ακόμα μαρτυρίες επιζώντων κατοίκων που επιβεβαιώνουν τις χρήσεις του κτηρίου από τα προκατοχικά χρόνια μέχρι της ημέρες μας.